Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπέρ της ενίσχυσης της παραγωγής τεχνολογίας «net zero» στην ΕΕ

Τη θέση του επί της νομοθεσίας για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγής τεχνολογιών που απαιτούνται για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές ενέκρινε την Τρίτη 21 Νοεμβρίου 2023 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η νομοθετική πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών θέτει ως στόχο η Ευρώπη να παράγει το 40% των ετήσιων αναγκών της σε τεχνολογίες μηδενικού ισοζυγίου έως το 2030, με βάση τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, αλλά και να παράγει το 25% της παγκόσμιας αγοράς. Αποσκοπεί επίσης να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις όσον αφορά την αύξηση της παραγωγικής ικανότητας σε αυτές τις τεχνολογίες.

Μέσω των τροποποιήσεων που προτείνει το Κοινοβούλιο για τη νομοθεσία, διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής της, ώστε να καλύπτει ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένων των εξαρτημάτων, υλικών και μηχανημάτων για την παραγωγή τεχνολογιών μηδενικού ισοζυγίου. Προτείνεται, επίσης, ένας ευρύτερος -πιο ολοκληρωμένος- κατάλογος των τεχνολογιών που πρέπει να καλύπτονται, ο οποίος θα επικαιροποιείται τακτικά. Συγκεκριμένα, οι ευρωβουλευτές συμπεριέλαβαν τις τεχνολογίες πυρηνικής σχάσης και σύντηξης, τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα και συγκεκριμένες βιομηχανικές τεχνολογίες.

«Βιομηχανικές κοιλάδες»: βιομηχανικές ζώνες μηδενικών καθαρών εκπομπών

Το σχέδιο νομοθεσία διατηρεί δύο ταξινομήσεις έργων: έργα παραγωγής μηδενικής καθαρής τεχνολογίας και στρατηγικά έργα μηδενικού ισοζυγίου. Αποσκοπεί, επίσης, στον εξορθολογισμό της διαδικασίας αδειοδότησης, καθορίζοντας χρονοδιάγραμμα 9 έως 12 μηνών για τα «κανονικά» έργα και 6 έως 9 μηνών για την έγκριση στρατηγικής σημασίας έργων. Οι ευρωβουλευτές προτείνουν τη δημιουργία πρωτοβουλιών «βιομηχανικών κοιλάδων», επιταχύνοντας τη διαδικασία αδειοδότησης με την ανάθεση τμημάτων της συλλογής στοιχείων περιβαλλοντικής αξιολόγησης στα κράτη μέλη.

Η νομοθεσία θα διαθέσει χρηματοδότηση από τα έσοδα των εθνικών συστημάτων εμπορίας εκπομπών και για τα πιο στρατηγικά σημαντικά έργα μέσω της Πλατφόρμας Στρατηγικών Τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP), το οποίο αποτελεί βήμα προς ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Κυριαρχίας, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές.

«Με την έγκριση αυτής της πρότασης, οι ευρωβουλευτές δείχνουν ότι παίρνουν στα σοβαρά το στόχο να καταστεί η Ευρώπη κατάλληλη για βιομηχανική παραγωγή. Χωρίς αυτά τα μέτρα για τη μείωση του διοικητικού φόρτου, την επιτάχυνση των διαδικασιών και την αύξηση των δημόσιων επενδύσεων στη βιομηχανία και την καινοτομία μας, η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές μέσω της αποβιομηχάνισης. Αυτή η πρόταση δείχνει ότι μπορούμε να αποτρέψουμε το ενδεχόμενο αυτό» δήλωσε ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Christian Ehler (ΕΛΚ, Γερμανία).

Η πρόταση του Κοινοβουλίου για την τελική μορφή της νομοθεσίας εγκρίθηκε με 376 ψήφους υπέρ, 139 κατά και 116 αποχές. Μόλις το Συμβούλιο εγκρίνει, επίσης, τη θέση του, μπορούν να ξεκινήσουν οι συνομιλίες για την τελική της μορφή.

Απαιτείται σημαντική συνεισφορά από τις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας για τη στήριξη της επίτευξης των στόχων της Ευρώπης για το κλίμα για το 2030 και το 2050. Η Ευρώπη εισάγει σε μεγάλο βαθμό αυτές τις τεχνολογίες και πολλές τρίτες χώρες έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους για την επέκταση της σχετικής παραγωγικής τους ικανότητας.

Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης

Η νομοθετική πράξη ευθυγραμμίζεται με τις προτάσεις της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, υποστηρίζοντας τον στόχο της ΕΕ για ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας, επίτευξη ενεργειακής ανεξαρτησίας και διασφάλιση δίκαιης μετάβασης με παράλληλη παροχή οικονομικά προσιτής και βιώσιμης ενέργειας (πρόταση 3). Ο στόχος αυτός συνάδει με τον ρόλο της ΕΕ ως παγκόσμιας ηγετικής δύναμης στην πολιτική βιώσιμης ενέργειας και ευθυγραμμίζεται με τους παγκόσμιους στόχους για το κλίμα. Συγκεκριμένα, η πράξη αντικατοπτρίζει την πρόταση 3 (μέτρα 1, 3, 5, 6), την πρόταση 11 (μέτρο 1), την πρόταση 12 (μέτρο 5), την πρόταση 17 (μέτρο 1) και την πρόταση 18 (μέτρο 2), οι οποίες αποσκοπούν συλλογικά στην προώθηση ενός βιώσιμου, ανθεκτικού και ανεξάρτητου ενεργειακού πλαισίου εντός της ΕΕ.

Απορροφήσεις άνθρακα: το σύστημα πιστοποίησης να ενισχύσει την πρακτική ζητά το ΕΚ

Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του για το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο πιστοποίησης τεχνολογικών και φυσικών απορροφήσεων άνθρακα, στηρίζοντας τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας ως το 2030.

Με 448 ψήφους υπέρ, 65 κατά και 114 αποχές, οι ευρωβουλευτές στήριξαν τη δημιουργία ενός συστήματος για τη βελτίωση της ικανότητας της ΕΕ να καταμετρά, να παρακολουθεί και να ελέγχει τις απορροφήσεις άνθρακα, το οποίο θα συμβάλλει στην αύξηση της χρήσης σχετικών πρακτικών, στην ανάπτυξη εμπιστοσύνης ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους και τη βιομηχανία, αλλά και στην αντιμετώπιση του φαινομένου της προβολής ψευδοοικολογικής ταυτότητας.

Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι το σύστημα πρέπει να είναι σύμφωνο με τα διεθνή πρότυπα και ότι πρέπει να δημιουργηθεί ένα μητρώο της ΕΕ για τη διασφάλιση της διαφάνειας, την ενημέρωση του κοινού και την αποφυγή του κινδύνου απάτης και διπλής καταμέτρησης των απορροφήσεων άνθρακα.

Διαπιστώνουν επίσης την ανάγκη διάκρισης μεταξύ ορισμών, κριτηρίων ποιότητας και κανόνων για τις απορροφήσεις άνθρακα, την ανθρακοδεσμευτική γεωργία και την αποθήκευση άνθρακα σε προϊόντα, λόγω των διαφορών τους και των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων.

Μετά την ψηφοφορία, η εισηγήτρια Lídia Pereira (ΕΛΚ, Πορτογαλία) δήλωσε: «Η κλιματική αλλαγή είναι ήδη τόσο σοβαρή που δεν μπορούμε να βασιστούμε αποκλειστικά στη μείωση των εκπομπών, αλλά πρέπει επίσης να αφαιρέσουμε άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Το εργαλείο αυτό μας επιτρέπει να επιτύχουμε ακριβώς αυτό, καθώς θεσπίζουμε κανόνες για τη ρύθμιση μιας αγοράς που μαστίζεται από την προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας, ασάφεια και έλλειψη εμπιστοσύνης. Η πιστοποίηση θα συμβάλλει στην προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων σε έργα αφαίρεσης άνθρακα, στηρίζοντας την κλιματική μετάβαση της Ευρώπης και προωθώντας την ηγετική της θέση σε θέματα κλίματος».

Το Κοινοβούλιο είναι πλέον έτοιμο να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη της ΕΕ.